Egzamin ustny z języka polskiego budzi wiele emocji wśród maturzystów. Kluczowe jest nie tylko dobre przygotowanie merytoryczne, ale także opanowanie strategii skutecznego odpowiadania na pytania egzaminacyjne. Jednak od 2023 roku pojawiły się pytania jawne, które znacząco ułatwiają przygotowanie do egzaminu. Co to oznacza dla maturzystów i jak najlepiej się przygotować? Sprawdź!

Jak wygląda matura ustna z języka polskiego?

Egzamin ustny składa się z kilku etapów:

• Losowanie jednego pytania jawnego – maturzysta losuje zestaw egzaminacyjny składający się z polecenia i tekstu kultury (np. fragmentu lektury, obrazu, filmu, plakatu).

• 15 minut na przygotowanie odpowiedzi – w tym czasie zdający notuje najważniejsze punkty swojej wypowiedzi.

• Prezentacja odpowiedzi (ok. 10 minut), w której zdający przedstawia swoją odpowiedź, odwołując się do lektur i kontekstów kulturowych.

• Rozmowa z egzaminatorami (do 5 minut), w której mogą pojawić się pytania pogłębiające temat, mogą one dotyczyć np. odniesienia się do innych lektur lub rozwinięcia danej tezy.

Pytania jawne – co to takiego?

Pytania jawne to oficjalna lista zagadnień, które są udostępniane przez CKE na początku roku szkolnego.

Lista pytań jawnych z języka polskiego znajduje się tutaj: Lista pytań jawnych CKE

Każdy maturzysta może się z nimi zapoznać i solidnie przygotować, co sprawia, że egzamin ustny jest bardziej przewidywalny. Pytania obejmują szeroki zakres tematyczny i dotyczą literatury, języka oraz kultury.

Dlaczego pytania jawne to ułatwienie dla maturzystów?

Wprowadzenie pytań jawnych pozwala uczniom uniknąć elementu zaskoczenia. Dzięki znajomości pytań jawnych maturzyści mogą wcześniej przygotować argumenty, przykłady z lektur oraz konteksty, które wzbogacą ich wypowiedź. Daje to także większe szanse na uzyskanie wysokiego wyniku, jeśli odpowiedź będzie przemyślana i bogata w treść.

Jakie pytania mogą się pojawić na maturze ustnej z języka polskiego?

Pytania maturalne koncentrują się na różnych obszarach literatury, języka oraz kultury. Oto najczęściej spotykane typy pytań:

Pytania związane z motywami literackimi

W jaki sposób literatura ukazuje problematykę samotności? (np. „Lalka” B. Prusa, „Dziady” A. Mickiewicza, „Cierpienia młodego Wertera” J.W. Goethego)

Jak motyw buntu przedstawiany jest w literaturze i sztuce? (np. „Dziady” cz. III, „Ferdydurke” W. Gombrowicza, „Rzeź niewiniątek” P. Rubensa)

Jak przedstawiany jest obraz matki w literaturze? (np. „Bogurodzica”, „Balladyna” J. Słowackiego, „Granica” Z. Nałkowskiej)

Pytania o konteksty historyczne i społeczne

Jak wojna i okupacja wpłynęły na twórczość polskich pisarzy? (np. „Medaliony” Z. Nałkowskiej, „Zdążyć przed Panem Bogiem” H. Krall, „Inny świat” G. Herling-Grudziński)

Jakie wartości były najważniejsze dla bohaterów romantycznych? (np. „Konrad Wallenrod” A. Mickiewicza, „Dziady” cz. III)

Jak literatura ukazuje problem niesprawiedliwości społecznej? (np. „Lalka”, „Chłopi”, „Przedwiośnie”)

Pytania językowe i kulturowe

Jakie zmiany zaszły w polszczyźnie na przestrzeni wieków?

Jakie funkcje pełni język w reklamie i mediach społecznościowych?

W jaki sposób literatura i kultura wpływają na naszą tożsamość?

Jak najlepiej przygotować się do matury ustnej z języka polskiego?

• Zapoznaj się z pełną listą pytań jawnych – dostępna jest na stronie CKE Lista pytań jawnych CKE
• Przygotuj sobie konkretne argumenty do każdego pytania a także przykłady z lektur oraz innych tekstów kultury. 
• Ćwicz wypowiedzi ustne – spróbuj odpowiadać na pytania przed lustrem lub nagrywając się. 
• Zapamiętaj kluczowe cytaty – egzaminatorzy zwracają uwagę na odniesienia do lektur obowiązkowych. 
• Dodawaj konteksty – historyczne, filozoficzne, filmowe, społeczne – im więcej, tym lepiej!

Jak dobrze odpowiadać na maturze ustnej z języka polskiego?

• Mów płynnie i wyraźnie – nie spiesz się, ale unikaj też długich pauz.
• Używaj bogatego słownictwa – unikaj kolokwializmów i powtórzeń.
• Dbaj o poprawność językową – błędy gramatyczne i składniowe mogą obniżyć ocenę.
• Podkreśl swoją znajomość lektur – warto powoływać się na konkretne cytaty i wydarzenia.

Najczęstsze błędy maturzystów na maturze z języka polskiego

• Brak odniesienia do lektur obowiązkowych – egzaminatorzy zwracają na to szczególną uwagę.
• Zbyt krótkie lub chaotyczne wypowiedzi – warto mówić spójnie i logicznie.
• Brak argumentacji – samo streszczenie lektury nie wystarczy, trzeba umiejętnie analizować treść.

Podsumowanie

Matura ustna z języka polskiego nie musi być stresującym doświadczeniem! Dobrze przygotowana strategia wypowiedzi, znajomość najczęściej pojawiających się tematów oraz umiejętność argumentacji znacząco zwiększają szansę na wysoki wynik. Warto przećwiczyć swoje wypowiedzi na głos i zapoznać się z poprzednimi zestawami maturalnymi, aby na egzaminie czuć się pewnie i mówić swobodnie. Powodzenia!